خواص سویا
شیر سویا یکی از نوشیدنی‌هایی است که این روزها در انواع مختلف طعم‌دار، غنی‌شده با املاح و ویتامین‌ها و... در بسیاری از فروشگاه‌ها و مغازه‌ها عرضه می‌شود.
به نوشته جام جم٬ برخی افراد به این تصور که این شیر با شیر گاو مخلوط شده یا به این عقیده که این شیر نسبت به شیرهای لبنی خواص و ارزش یکسانی دارد آن را جایگزین شیر معمولی کرده و حتی به کودکان و نوزادان خود هم می‌خورانند، اما پرسش اینجاست که چه تفاوتی میان شیرسویا با شیرگاو است؟
عصاره لوبیای سویا
لوبیای سویا گیاهی است که در اصل بوی علفی می دهد و مزه بدی دارد. اما فناوری روز توانسته عامل بدبویی و طعم بد سویا را حذف و آن را برای مصارف خانگی و صنعتی آماده کند.
اولین دلیل استفاده از سویا پروتئین بالای آن است که موجب شده از آن فرآورده‌هایی چون آرد، شیر، پروتئین بافت‌دار و روغن سویا تهیه شود. در ایران شیرسویا به روشهای مختلفی تولید می‌شود.
ابتدا دانه‌های سویا را تمیز و سپس خیس می کنند و بر اثر خیساندن تا حدی قندهای نامطلوب سویا که بسیار نفاخ هستند، خارج می‌شود. در مرحله بعد دانه‌ها را خرد و به وسیله بخار آنزیم‌زدایی می‌کنند.
هدف از این کار غیرفعال‌کردن مواد نامطلوبی است که مانع جذب پروتئین‌های موجود در سویا می‌شوند. در این فرآیند حرارتی تا حدودی بوی علفی سویا کم شده و در مرحله آخر از طریق سانتریفیوژ، شیر یا عصاره سویا از فیبر آن جدا می‌شود.
این فرآورده حاصله از سویا یک محصول کاملا گیاهی بوده و با شیرگاو مخلوط نمی‌شود و تنها شباهت آن با شیر لبنی در رنگ شیری آن است. این شیر از نظر طعم و مزه و خواص تغذیه‌ای شباهت چندانی به شیرگاو نداشته و طعم آن مشابه طعم غلات است.
تفاوت شیر سویا با شیر گاو
- شیرسویا محلولی پروتئینی و حاوی چربی، کربوهیدرات و ویتامین‌هایی چون B1،B6، E و همچنین لسیتین و فیبر است. این شیرحدودا یک‌چهارم کلسیم شیرگاو را داردو معمولا تولیدکنندگان به آن کلسیم می‌افزایند.
شیر سویا اگرچه در مقایسه با شیرگاو کلسیم پایین‌تری دارد، ولی حاوی فاکتورهایی است که به جذب کلسیم در بدن کمک می‌کند. بنابراین بهتر است افراد خصوصا خانم‌ها از قبل دوران یائسگی برای پیشگیری از پوکی استخوان، هم از مواد کلسیم‌دار مثل شیر و هم از مواد جاذب کلسیم چون شیرسویا استفاده کنند.
- شیرسویا به جهت پروتئین بالا، پروتئینی شبیه گوشت دارد و حاوی تعدادی از اسید آمینه‌های ضروری است، اما در مقایسه، شیرگاو پروتئین با کیفیت‌تری داشته و نباید شیرسویا را جایگزین آن کرد.
- چربی این نوشیدنی در مقایسه با شیرمعمولی به جهت اسیدهای چرب غیراشباع از افزایش کلسترول جلوگیری و از ریسک ابتلا به بیماریهای قلبی ـ عروقی می‌کاهد.
- این شیر برخلاف شیرگاو لاکتوز ندارد و برای افرادی که دچار عدم‌تحمل قند لاکتوز هستند مناسب است. البته بد نیست بدانید که وجود برخی قندها در سویا موجب می‌شود این شیر کمی نفاخ باشد.
- خواص اصلی شیرسویا مربوط به گروهی از ایزوفلاونوییدها و فیتواستروژن‌هایی است که خاصیت آنتی‌اکسیدانی و شبه‌هورمونی دارند.
این دو ترکیب می‌توانند در پیشگیری از بیماریهای مزمن چون سرطان پستان و پروستات و همچنین کاهش عوارض یائسگی چون گرگرفتگی، تعریق شبانه، بی‌خوابی و سردرد موثر باشند. اما اگر از سویا و فرآورده‌های آن به مقدار خیلی زیاد استفاده کنید خود می‌توانند عامل بروز سرطان شوند.
در واقع مقدار مازاد فیتواستروژن‌ها در بدن می‌توانند رشد سرطان‌های مرتبط با هورمون را تحریک کنند به همین دلیل متخصصان تغذیه مصرف زیاد سویا خصوصا مکمل آن را بدون مشورت با پزشک مربوطه توصیه نمی‌کنند.
حساسیت به شیرسویا
شاید در اینجا این پرسش مطرح شود، چرا عده‌ای از افراد با خوردن شیرسویا دچار حساسیت می‌شوند؟
عدم تحمل سویا حالتی است که درآن دستگاه گوارش فرد نمی‌تواند پروتئین شیرسویا یا غذاهایی که در تهیه آنها از سویا استفاده شده را هضم کند. این مشکل در کودکان و نوزادان بسیار شایع است و نشانه‌های آن در نوزادان مبتلا که مادرانشان از غذاهای حاوی سویا استفاده کرده باشند، پدید می‌آید.
شایع‌ترین علائم در نوزادان و کودکان، استفراغ، گریه مکرر و اسهال آبکی و در بزرگسالان سردرد، گیجی، منگی، تعرق زیاد، تحریک‌پذیری، تپش قلب و گاهی تنگی‌نفس است.
خطرناک‌ترین علامت این بیماری شوک حساسیتی آنافیلاکسی است که با افت فشارخون، ضربان سریع قلب ،تب و از دست‌دادن هوشیاری بروز می‌کند. این اختلال، درمان دارویی و قطعی ندارد و فقط باید از غذاهای حاوی سویا پرهیز کرد.
هنگام خرید شیرسویا انواع ساده و بدون طعم آن را انتخاب کنید. طعم و رنگ‌هایی که به این نوشیدنی افزوده می‌شود، اگر طبیعی باشد مشکلی ندارد. اما اگر شیمیایی و سنتزی باشند، مصرف مستمر آن می‌تواند در درازمدت عوارضی را برای مصرف‌کننده ایجاد کند.
نکته دیگر شکری است که به منظور ایجاد طعم مطلوب به شیرهای طعم‌دار افزوده می‌شود. متاسفانه شیرینی زیاده از حد این محصولات در افراد ـ خصوصا کودکان ـ احتمال چاقی و زمینه‌های ابتلا به دیابت را فراهم می‌کند.
چطور دندان‌هایی سفید داشته باشیم؟
سلامت نیوز : دیدن دندان‌های زرد و جرم‌گرفته در آینه، یکی از علل مراجعه به دندانپزشکی است.
استعمال دخانیات بدترین عامل زرد شدن دندان‌هاست. قهوه، چای و نوشابه و بعد از آنها آبمیوه در ریف‌های بعدی قرار دارند. به عبارت دیگر هر غذا یا نوشیدنی‌‌ای که لک ثابت روی لباس یا فرش به جا بگذارد، روی دندان نیز تاثیر می‌گذارد.
با افزایش سن نیز دندان‌ها زرد می‌شوند. چرا که ضخامت مینای دندان کم شده و عاج یا لایه زرد رنگ زیری نمایان می‌شود.
به جز عامل وراثت، مصرف بعضی از داروها مثلا تتراسیکلین نیز باعث ایجاد لک روی دندان‌ها می‌شود.
پر کردن دندان با مواد نقره‌ای هم گاهی وقت‌ها در اطراف دندان لک ایجاد می‌کند.
بهترین روش برای از بین بردن لکه‌های زرد ایجاد شده به وسیله غذاها و نوشیدنی‌های مختلف مراجعه به متخصص و انجام جرم‌گیری است.
دندان شما به اندازه کافی سفید است!
برای جلوگیری از ایجاد لک مجدد بعد از جرم‌گیری:
- از مسواک زدن به صورت مرتب بعد از مصرف مواد غذایی غافل نشوید.
با شستشوی دندان‌ها بعد از هر وعده غذایی از تشکیل پلاک‌ها که باعث ایجاد لک می‌شوند، جلوگیری کنید.
- استفاده از نخ دندان:
معمولا لک‌ها در اطراف دندان‌ها و نزدیک به لثه بیشتر بوده و علت آن وجود پلاک (لایه نازکی از باکتری یا مواد غذایی) است که بین دندان‌ها و خط لثه تجمع پیدا کرده و مانند یک آهن‌ربا باعث جذب لک می‌شوند. با استفاده از نخ دندان از ایجاد پلاک و در نتیجه لک جلوگیری کنید.
- سیگار کشیدن را ترک کنید
این بار برای زیبایی ظاهر هم که شده، سیگار کشیدن را ترک کنید.
- در نوشیدن نوشیدنی‌های رنگی افراط نکنید
حتما تا به حال متوجه لک ایجاد شده توسط چای یا قهوه روی فنجان‌های چینی شده‌اید. این نوشیدنی‌ها بر روی دندان نیز همین طور عمل می‌کنند. نوشیدن چای، قهوه را به یک یا دو بار در روز محدود کنید و بعد از مصرف، حتما مسواک بزنید.
نوشیدنی‌های اسیدی عامل فرسایش مینای دندان
- از نی استفاده کنید
در مورد نوشیدنی‌های سرد مانند آیس‌تی، نوشابه و آبمیوه از نی استفاده کنید و سطح تماس دندان با مایعاتی که ایجاد لک می‌کنند را کاهش دهید.
- با احتیاط از سفیدکننده‌های دندان استفاده کنید
سعی کنید تا جای ممکن برای از بین بردن لک، از خمیردندان‌های سفیدکننده استفاده نکنید مگر در مورد لک‌های شدید آن هم با مشورت پزشک. بیشتر از دو یا سه بار در هفته استفاده از سفیدکننده‌ها مجاز نیست.
مواد سفیدکننده دندان: با خطر یا بی‌خطر؟
- بدون آگاهی از مواد مختلف استفاده نکنید
شستشو با موادی مانند جوش‌شیرین باعث ایجاد خراش روی مینای دندان می‌شود و نتیجه آن جز تسریع در ایجاد لک نیست.
- به یاد داشته باشید هیچ چیز مانند رعایت بهداشت دهان و دندان در سلامت و داشتن دندان‌های زیبا و درخشان موثر نیست
عوارض خطرناک داروهای چینی لاغری
رئیس سومین کنگره پیشگیری و درمان چاقی در ایران، نسبت به عوارض خطرناک ناشی از مصرف داروهای چینی لاغری هشدار داد و گفت: ناراحتیهای قلبی و عروقی، افسردگی و... از جمله عوارض استفاده از این قبیل داروهاست که در بازار غیر رسمی کشور وجود دارد.
به گزارش مهر، دکتر فریدون عزیزی روز چهارشنبه در نشست خبری سومین کنگره پیشگیری و درمان چاقی در ایران افزود: در این کنگره سمپوزیومهایی در زمینه آموزش و پیشگیری از چاقی در کودکان و نوجوانان، تغذیه و چاقی، جراحی، دارو درمانی و روشهای مختلف مراقبت از چاقی، مدیریت استرس، رژیم درمانی و فعالیت بدنی ارائه می شود.
وی با اعلام اینکه حدود 15 درصد کودکان ایرانی دچار چاقی هستند که باعث بروز عوارض قلبی و عروقی و دیابت در سنین پایین خواهد شد، گفت: چاقی به عنوان مهمترین مسایل بهداشتی درمانی قرن در اکثر کشورهای جهان تلقی می شود و سازمانهای جهانی که مسایل بهداشتی را تحت نظر دارند چاقی را به عنوان مشکل اصلی بروز بیماریهای غیر واگیر از جمله بیماریهای قلبی، دیابت و سرطان در قرن 21 قلمداد می کنند.
رئیس پژوهشکده غدد درون ریز و متابولیسم اظهارداشت: شیوع چاقی و اضافه وزن در افراد بالای 20 سال کشور بین 50 تا 70 درصد و شیوع دیابت بین 10 تا 20 درصد است. به این ترتیب حدود 4 میلیون نفر از جمعیت ایران دچار دیابت هستند.
وی عنوان کرد: هر دو بیماری دیابت و چاقی در شهرها بیشتر از روستاها و در کلانشهرها بیشتر از شهرهای کوچک بیشتر است. لذا شیوع این بیماری در تهران بیشتر ازسایر نقاط کشورهاست است و بعضی ازاستانها به دلیل عوامل ارثی یا عادات غذایی شیوع دیابت به مقدار زیاد گزارش شده است.
وی در ادامه با اشاره به روشهای درمان چاقی گفت: به نظر می‌رسد داروهایی که برای کاهش وزن در بازار غیر رسمی ایران وجود دارد غالبا از کشور چین وارد می‌شود که دارای عوارضی مانند ناراحتیهای قلبی و عروقی، افسردگی و در نهایت عوارض دیگری است که می تواند غیرقابل جبران باشد.
عزیزی ، استفاده از داروهای گیاهی و سنتی را برای کاهش وزن رد کرد و افزود: کاهش وزن یک امر طولانی مدت 6 ماهه را می‌طلبد و کاهش وزن غیر معمول با روشهای غیرپزشکی باعث بروز بیماریهای مزمن و غیر قابل درمان در فرد می‌شود.
سومین کنگره پیشگیری و درمان چاقی به همت انجمن پیشگیری و درمان چاقی در ایران طی روزهای 24 تا 27 آبان ماه جاری در مرکز همایشهای دانشگاه شهید بهشتی برگزار می شود.